T.C.
HASAN KALYONCU ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
İŞLETME ANABİLİM DALI
YÖNETİM VE ORGANİZASYON
Uluslararası Sendikal Yapılanma
Toplu İş Hukuku Dersi Vize Ödevi
MEHMET ÖZ
Danışman: Yrd. Doç. Dr. Necati KAYHAN
Gaziantep, 2012
İÇİNDEKİLER
Sendikalar, işçilerin kendi hak ve çıkarlarını korumak ve geliştirmek üzere oluşturulan, sınıfsal ve toplumsal örgütlerdir. Sendikalar işçilerin ekonomi örgütü olarak toplu sözleşmeler yapmanın yanı sıra, toplumsal ve siyasal yaşamın içinde demokrasinin sınırlarını geliştirmeye ve işçilerin haklarını güvencede tutmaya çalışırlar (Öziplik-iş, 2012) .
Sendikaların tarihi kapitalizmin gelişimiyle çakışır. İlk emekçi örgütlenmeleri 18. yüzyılda dünyanın ilk kapitalist ülkesi İngiltere'de başladı. Bu ilk örgütlenmeler; dayanışma dernekleri, yardımlaşma sandıkları biçimindeydi. Kapitalizmin baskısı karşısında işçin bir araya gelmesi ile gücünü kullanabileceği sendikalar ortaya çıkmıştır.
Sendikal mücadelenin kapitalizm karşısında kazandığı başarılar, sendikal mücadeleyi büyütmüş ve zamanla uluslar arası hale getirmiştir. Yaptırım gücü artan çok güçlü küresel sendikaları bir dönüm noktası bekliyordu. Sovyetler Birliği’nde çöken uygulamanın enkazı altında kalarak ezilen, yapısal ve düşünsel değişikliğe uğrayan iki unsurdan biri sosyalist partiler olurken; diğeri de dünya sendikal hareketi olmuştur (YILMAZ, 2002) .
Küreselleşme olgusunun olumsuz etkilerini en çok işçi sendikaları yaşamaktadır (SELAMOĞLU, 2003) . Tüm dünyada işçi sendikaları küreselleşmenin getirdiği hızlı ekonomik ve sosyal değişimin endüstriyel ilişkiler düzeninde var olan kural ve düzenlemeleri, yerine yeterli hukuksal bir yapılandırma sağlamadan, zayıflattığına ya da ortadan kaldırmayı amaçladığına tanıklık etmektedir. Kurulmaya çalışılan bu yenidünya düzeni karşısında işçi sendikaları ekonomik ve sosyal adaleti gerçekleştirebilmek ve kalıcı kılabilmek için çözümsel ( analitik) becerilerini arttırmak, örgütlenme çabalarını geliştirmek, daha verimli kılmak ve sosyo-ekonomik politikaların tartışılıp karara dönüştürüldüğü ortamlarda işçi sınıfını temsil etme yeteneklerini, başka bir deyişle, siyasal yeteneklerini geliştirmek zorundadırlar (ÜNSAL, 2012) .
Uluslar arası sendikalar bir zorunluluktan doğmuştur. Aynı kaderi paylaşan farklı coğrafyalarda ki insanların kaderini değiştirmek için ortak bir mücadele içine girme kararı ile başlamıştır (Mülkiye, 2003) .
Bu mücadeleleri üç ana başlık altında toplayacağız. 100 yıldan fazla bir geçmişi olan bu hareketi dönüm noktaları olarak ikinci dünya savaşı milat olarak alınacaktır. İkinci dünya savaşından önceki dönemde bu hareketin doğuşunu kapsamaktadır. İkinci dünya savaşından sonraki dönem ise bu hareketin geçmiş deneyimleri alarak güçlendiği dönemi ve günümüz dönemi olarak alacağımız son dönemde ise uluslar arası sendikaların kendilerini ve örgütlenmelerini yenileme dönemi şeklinde gelişme göstermiştir (KOÇ, 2001) .
Uluslararası düzeyde bir işçi örgütlenmesine ilişkin bilinen ilk öneri, Londra Çalışanlar Birliği sekreteri William Lovett tarafından1838 yılında gündeme getirildi. Lovett’in1838 yılında yayımlanan kitabında, “Serveti yaratan arkadaşlar; bizi ezenlerin birleşmiş olduğunu görürken, biz niçin birleşmemeliyiz” diyordu.
1864 yılında İngiliz,Alman, Fransız,İtalyan, Polonyalı ve İsviçreli işçilerin yer aldığı Birinci Enternasyonal kuruldu. Marx ve Engels Enternasyonal’in önderliğinde anahtar rol oynadılar. 1871 yılında Paris Komünü’nün ezilmesinden sonra sendikalara yoğun baskılar yapıldı. Avrupa ülkelerinde sendikaların uluslararası örgütlere üyeliği yasaklandı (Hava-İş, 2012) .
1889 yılında kuruldu. İkinci Enternasyonal’i oluşturan partiler hatırı sayılır bir kitle tabanına sahip ya da buna sahip olma süreci içinde olan partilerdi. Bu partiler, 1904’te yirmi bir ülkede seçimlere katılıyorlardı ve 6.6 milyondan fazla oyları ve 261 sandalyeleri vardı. Birinci Enternasyonal gibi İkinci de sendikalar ve sosyalist (o dönemki adıyla, sosyal demokrat) partilerin ittifakı temelinde gelişti (Hava-İş, 2012) .
II. Enternasyonal’in önde gelen partileri kendi hükümetleri tarafından yürütülen savaşa destek verdiler e bunun ardından Enternasyonal parçalandı.
İkinci Dünya Savaşı öncesi yıllar, özellikle yüzyılın son on yılı uluslararası düzeyde yeni sendikal örgütlenmelerin ortaya çıktığı dönem oldu. Çeşitli ülkelerdeki meslek sendikaları ve bazı durumlarda da işkolu sendikaları, kendi aralarında “uluslar arası meslek sekreterlikleri” adı verilen üst örgütlenmeler yarattılar (Hava-İş, 2012) .
Uluslararası meslek sekreterliklerinin ana amacı, çeşitli ülkelerdeki çalışma koşulları konusunda üyelerin bilgilendirilmesi, grev kırıcılığının engellenmesi ve büyük grevler sırasında dayanışma çağrılarının yapılmasıydı. Ayrıca, sendikacılık hareketinin fazla gelişmediği ülkelerde de örgütlenme konusunda destek sağlanıyordu (Hava-İş, 2012) .
Uluslararası meslek (işkolu)sekreterliklerinin çalışmalarında sağlanan başarılar ve İkinci Enternasyonal içinde siyasal partilerle birlikte olmanın getirdiği bazı sıkıntı ve rahatsızlıklar, çeşitli ülkelerdeki sendikal merkezler arasında uluslararası düzeyde yeni bir örgütlenme girişimini gündeme getirdi (Hava-İş, 2012) .
20. yüzyılın hemen başlarında biterken Katolik işçilerin oluşturduğu sendikacılık hareket de uluslararası düzeyde örgütlenmeye başladı. 1908 yılında Zürich’te Hıristiyan sendikalarının uluslararası düzeyde bir konferansı toplandı ve Hıristiyan Sendikaları Uluslar arası Sekretaryası oluşturuldu.
Birinci Dünya Savaşı yıllarında uluslar arası sendikal harekette büyük bir parçalanma yaşadı. Savaşın sona ermesinin ardından,1919 yılında yapılan bir toplantıda, 1913yılında Uluslararası Sendikalar Federasyonu adını alan örgütlenme tasfiye edilerek, yeni bir Uluslararası Sendikalar Federasyonu(IFTU) oluşturuldu.
1929 yılı geldiğinde, IFTU ağırlıkla bir Avrupa örgütlenmesiydi. Federasyon’a üye 28ulusal merkezin 23’üAvrupaülkelerindendi. 12,5milyon üyesi vardı.
1917 Ekim Devrimi sonrasında 1919’da III.Enternasyonal (Komintern - Komünist Enternasyonal)kuruldu. Komünist partilerinin denetimindeki sendikalar da, komünist partilerinin yanı sıra, III. Enternasyonal’e üyeydi (Hava-İş, 2012) .
1920’li yıllarda ve 1930’lu yılların ortasına kadar IFTU, Profintern ve Hıristiyan Federasyon arasında önemli çelişkiler yaşandı. 1929 buhranı ve Hitler’in iktidara gelmesi, sorunları daha da artırdı. III. Enternasyonal’in 1935 yılında yapılan VII. Kongre’sinde benimsediği yeni politikanın ardından Profintern’in varlığı son buldu.
Profintern’in feshi IFTU’nun güçlenmesini sağladı. ABD’deki sendikal merkezlerden biri olan AFL ise 1937 yılında IFTU’ya yeniden üye oldu. IFTU’nun üye sayısı katlanarak arttı.
II. Dünya Savaşı IFTU’ya büyük darbe indirdi. Alman işgalindeki bölgelerde sendikalar ortadan kaldırıldı. IFTU tüm etkinliğini yitirdi. Savaş sürecinde sendikalar uluslar arası düzeydeki ilişkilerini sürdürmek amacıyla çeşitli toplantılar düzenledi. Ancak yeni bir örgütlenmeye gidilemedi.
Savaşın sonlarına doğru gerçekleştirilen bazı ön toplantıların ardından, 25 Eylül 1945 günü Paris’te yapılan toplantıya 56 ülke ve bölgeden 65 ulusal sendikal örgütü, IFTU’yu ve 17 Uluslar arası Meslek Sekreterliğini temsil eden delegeler katıldı. Bu süreçte yer almayan önemli tek örgütlenme, ABD’deki AFL idi. Ancak ABD’den CIO bu toplantıya katıldı. Dünya Sendikalar Federasyonu kuruldu. IFTU ise 13 Aralık 1945’teresmen tasfiye edildi (Hava-İş, 2012) .
Dünya Sendikalar Federasyonu, 1945-1947yıllarında dünyanın en önemli uluslar arası sendikal örgütlenmesiydi. Ancak 1947 yılında Soğuk Savaş’ın başlamasıyla birlikte, Dünya Sendikalar Federasyonu içinde ayrılıklar ön plana çıkmaya başladı. Tartışma, ABD’nin Avrupa ülkeleri için hazırladığı Marshall Yardımı konusunda patlak verdi. Bu dönemde Fransa ve İtalya gibi bazı ülkelerde ulusal sendikal yapılarda siyasal temelli bölünmeler yaşandı.
1948 ve 1949 yıllarında ise birçok sendika Dünya Sendikalar Federasyonu’ndan ayrıldı. Doğu Avrupa ve SSCB dışındaki Avrupa ülkelerinden Fransa ve İtalya’nın en büyük sendika merkezleri(CGT ve CGIL) ise Dünya Sendikalar Federasyonu üyeliğini sürdürdü.
1949’da Londra’da yapılan bir toplantıda Uluslar arası Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ICFTU)kuruldu. ICFTU, özellikle1950’li yıllarda, Soğuk Savaş’ın önemli bir aracı olarak faaliyet gösterdi.
ICFTU’nun
•Avrupa Bölge Örgütü (ERO),
•Amerika Bölge Örgütü (ORIT) ve
•Asya Bölge Örgütü (ARO) oluşturuldu.
Bu dönemde ABD’deki AFL ile Avrupa sendikaları arasında bazı çelişkiler ve sorunlar da yaşandı.1950’li yılların başlarında ICFTU ile bağlantılı 18 Uluslararası Meslek Sekreterliği bulunuyordu.
ICFTU 1949 yılında kuruluşunun ardından hızla büyüdü. Ancak bu dönemde ABD sendikal gelenek ve alışkanlıkları ile Avrupa işçi sınıfı ve sendikacılık hareketinin gelenek ve alışkanlıkları arasında bazı çelişkiler yaşandı. Bu durum, ICFTU için bazı sorunlar yarattı. Ayrıca, ICFTU’nun Soğuk Savaş’ta çok aktif bir taraf durumunda olması da bazı sorunlar yarattı.
1960’lı yılların sonlarında ABD’deki merkezi işçi örgütü olan AFL-CIO (Amerikan Emek Federasyonu - Endüstriyel Örgütler Kongresi) ile ICFTU arasında bir gerginlik yaşandı.
AFL-CIO 28 Şubat 1969 tarihi itibariyle ICFTU üyeliğinden çekildi. AFL-CIO ancak 1 Ocak 1982 tarihi itibariyle yeniden üyeliğe girdi.
12 Eylül 1980 tarihindeki askeri darbeden sonra TÜRK-İŞ’in tavrı, ICFTU tarafından eleştirildi. TÜRK-İŞ Genel Sekreteri Sadık Şide’nin Cuntanın kurduğu hükümette Sosyal Güvenlik Bakanı olması üzerine, ICFTU Yönetim Kurulu’nun 1-2 Temmuz 1981 günleri Kopenhag’da yapılan 77. Toplantısında, TÜRK-İŞ’in ICFTU’ya üyeliğini askıya aldı. TÜRK-İŞ'in ICFTU üyeliğinin askıya alınması kararı ICFTU Yönetim Kurulu'nun 18-20 Mayıs 1983 günleri Brüksel'de yapılan 82.Toplantısında geri alındı ve TÜRK-İŞ'in normal üyelik statüsüne döndü.
Sovyetler Birliği ve bağdaşığı devletlerinin çökmesinin ardından ICFTU’nun üye sayısında önemli artışlar gerçekleşti. ICFTU, günümüzde, 145 ülkede 215 üye sendikal merkezde örgütlü 145milyon işçiyi temsil etmektedir.
· Eğitim Enternasyonali (EI)
· Uluslar arası Kimya, Enerji, Maden ve Genel İşçiler Sendikası Federasyonu (ICEM)
· Uluslararası İnşaat ve Ağaç İşçileri Federasyonu (IFBWW)
· Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ)
· Uluslararası Metal İşçileri Federasyonu (IMF)
· Uluslararası Tekstil, Giyim ve Deri İşçileri Federasyonu (ITFLWF)
· Uluslararası Taşımacılık İşçileri Federasyonu (ITF)
· Uluslar arası Gıda, Tarım, Otel, Restoran, Yemek Hizmetleri, Tütün ve Bağlantılı İşler İşçileri Örgütleri Birliği (IUF)
· Kamu Hizmetleri Enternasyonali (PSI Uluslar arası Kamu Çalışanı Federasyonu)
· Elmas İşçileri Evrensel İttifakı (UADW)
· Sendika Ağı Enternasyonali (Union Network International-UNI)
1920 yılında kurulan Uluslar arası Hıristiyan Sendikalar Federasyonu, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra adını Uluslar arası Hıristiyan Sendikalar Konfederasyonu olarak değiştirdi.
Bu örgüt, 1945 yılında Dünya Sendikalar Federasyonu kurulurken, katılma önerisini reddetti. Diğer taraftan, 1949 yılında Uluslararası Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun kurulması sürecindeki birleşme önerisini, bu yeni örgütlenmenin “Soğuk Savaş ideolojisine” bağımlı olacağı iddiasıyla, reddetti. Örgütün adı, 1968 yılında yapılan kongresinde Dünya Emek Konfederasyonu olarak değiştirildi. Dünya Emek Konfederasyonu günümüzde 113 ülkede 26 milyon işçiyi temsil etmektedir.
Dünya Emek Konfederasyonu ile bağlantılı işkolu federasyonları aşağıda şunlardır:
· Memurlar Uluslararası Federasyonu (INFEDOP)
· Dünya Öğretmenler Konfederasyonu (WCT)
· Uluslararası Ulaştırma İşçileri Sendikaları Federasyonu (FIOST)
· Uluslararası Tekstil ve Giyim Federasyonu (IFTC)
· Dünya İnşaat ve Ağaç İşçileri Sendikaları Federasyonu(WFBW)
· Dünya Büro İşçileri Federasyonu (WFCW)
· Dünya Tarım ve Gıda İşçileri Federasyonu (WFAFW)
· Dünya Endüstri İşçileri Federasyonu (WFIW)
· Dünya Profesyonel Sporcular Federasyonu (AICPRO-SPORTA)
1945 yılında kurulduğunda dünyanın en güçlü uluslararası sendikal üst örgütü olan Dünya Sendikalar Federasyonu, ilk darbeyi, yukarıda kısaca özetlendiği şekilde Soğuk Savaş’ın başlamasıyla, 1948 yılında yedi.
Batı dünyasının önemli sendikal merkezleri bu örgütten ayrıldı. Ancak gelişmiş kapitalist ülkelerde komünist partilerinin denetimindeki bazı önemli sendikal merkezler Federasyonu’na üyeliklerini sürdürdüler (özellikle İtalya’dan CGIL ve Fransa’dan CGT). Ancak 1968 yılında Kızıl Ordu’nun Çekoslovakya’yı işgalinden sonra dünyakomünist hareketinde hızlanan bölünmeler sonrasında, CGIL ve ardından CGT’nin Federasyonla ilişkileri zayıfladı ve koptu.
1990-1991 yıllarında Sovyetler Birliği ve Doğu ve Orta Avrupa ülkelerindeki çöküşün ardından, Dünya Sendikalar Federasyonu iyice zayıfladı. Bugün Dünya Sendikalar Federasyonu uluslar arası alanda bir güç olmaktan çıkmış durumdadır. Dünya Sendikalar Federasyonu’nun 14. Dünya Kongresi24-28 Mart 2000 tarihlerinde Hindistan’da Yeni Delhi’de yapıldı. Kongreye çoğunlukla Latin Amerika, Afrika ve Asya’dan sendikacılar katıldı.
Avrupa Sendikalar Konfederasyonu (ETUC),Avrupa Birliği ile yakından bağlantılı bir örgütlenmedir. ETUC’un kökleri, 1950’li yılların başlarında AB yolunda ilk adım olan Avrupa Kömür ve Çelik Birliği’nin kurulmasına kadar uzanmaktadır. AB sürecinde adımlar atıldıkça, Avrupa Sendikalar Konfederasyonu düşüncesi de zaman içinde güçlendi. 1972’de yapılan görüşmeler ve varılan anlaşmalar sonucunda, 1973 yılında Avrupa Sendikalar Konfederasyonu’nu kuruldu.
Ardından Dünya Emek Konfederasyonu ile bazı görüşmeler yapıldı. 1974 yılı Mart ayından başlayarak da, Dünya Emek Konfederasyonu üyesi ulusal sendikal merkezlerin de Avrupa Sendikalar Konfederasyonu’na üyelikleri kabul edildi.
Avrupa Sendikalar Konfederasyonu günümüzde 33ülkeden 74 sendikal merkezde ve 15 Avrupa işkolu federasyonunda örgütlü yaklaşık 60 milyon işçiyi temsil etmektedir.
ETUC’a bağlı Avrupa işkolu federasyonları şunlardır:
· FEM/EMF (Metal)
· EURO-FIET (Ticaret, büro, banka, teknik personel)
· IPTT-CE/PTTI-EC (Telekomünikasyon)
· EURO-ISETU-FISTAV (Medya)
· SETA-UITA/ECF-IUF (Gıda)
· CSESP/EPSC (Kamu hizmetleri)
· CSTCE/CTWUEC (Ulaştırma)
· CSEE/ETUCE (Eğitim)
· FETBB/EFBWW (İnşaat, ağaç)
· FGE/EGF (Basım)
· CSE-TCH/ETUC-TCL (Dokuma)
· FESCID/EFCGU (Kimya)
· FEJ-FIJ/EFJ-IFJ (Gazetecilik)
· FME/MEF (Maden)
Türkiye’den Avrupa Sendikalar Konfederasyonu’na üye olan örgütler, TÜRK-İŞ, DİSK, HAK-İŞ ve KESK’dir. Memur-Sen ise 1999 yılında üyelik başvurusunda bulundu.
ETUC, AB’nin yürütme organı niteliğindeki Avrupa Komisyonu’ndan önemli miktarlarda kaynak almakta ve çalışmalarını Komisyon’nun fonlarıyla finanse etmektedir. Oluşmakta olan Avrupa Birleşik Devletleri’nin hükümeti durumundaki Avrupa Komisyonu ile bu yakın ilişki, ETUC’a ciddi eleştiriler yapılmasına neden olmaktadır. ETUC’un bazı önemli alanlardaki politikaları ile Avrupa Komisyonu’nun politikaları arasında bariz bir paralellik gözlenmektedir.
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)Sendika Danışma Komitesi (TUAC) Marshall Planı ile bağlantılı olarak 1948’de kuruldu. Günümüzde29 OECD ülkesinden 55 ulusal merkezin üyesi bulunduğu bu örgütlenme, 70 milyon dolayında işçiyi temsil etmektedir. Bu yapıya Türkiye’den TÜRK-İŞ ve DİSK üyedir. TUAC’ın ana çalışma alanı, OECD’nin politikalarının işçiler lehine yönlendirilmesidir.
3. IndustriALL Global Union (Tüm Endüstri Küresel Sendikası )
19 Haziran 2012 tarihinde olduğu Uluslararası Tekstil, Giyim, Deri İşçileri Federasyonu (ITGLWF), Uluslararası Kimya, enerji, Maden ve Genel İşçi Sendikaları Federasyonu (ICEM ) ve Uluslararası Metal İşçileri Federasyonu ( IMF ) ile birleşerek küresel tedarik zincirlerindeki 50 milyon işçiyi çatısı altında bir araya getirecek olan IndustriALL Global Union (Tüm Endüstri Küresel Sendikası ) adında dünyanın her yerinde işçiler için mücadele edecek güçlü bir uluslararası üst örgüt olarak kuruldu (Öziplik-iş, 2012) .
Dünyada 109 ülkede, kimya, maden, enerji, metal, Tekstil, Giyim ve Deri sektörlerinde çalışan işçileri temsil eden 354 farklı örgütten, 1046 sendika delegesi IndustriALL Küresel Sendika' Federasyonunun kuruluş kongresi için 18-20 Haziran 2012 tarihlerinde Kopenhag'da bir araya geldi (Öziplik-iş, 2012) .
4. Sonuç
150 yıldır uluslar arası sendikalar işçi hakları ve insan hakları mücadelesi veriyorlar. Kapitalizmin kendini dönüştürme ve yenileme gücü karşısında son zamanlarda sendikal mücadeleler zayıflamış durumdadır. Dünyanın birçok yerinde sendikalar üye kaybetmekte ve işverene karşı güçlü bir duruş sergileyememektedirler (EŞKİOĞLU, 2009) .
Teknoloji ve iletişim alanındaki hızlı gelişme küresel sendikacılığı daha belirgin bir hale getirmiştir. Dünyanın farklı yerlerindeki hak ihlalleri hakkında anında haber alabiliyor ve buna karşı duruş sergileme imkânı veriyor. Bu açıdan bakıldığında sendikaların daha da güçlü olduğu çıkarılsa da yaptırım güçlerini kaybettiklerinden sadece kınama düzeyinde kalıyor (Sendikalar Güç Birliği Platformu, 2012) .
Esnek çalışma yöntemlerinin yaygınlaşması sonucu örgütlü işçiler tasfiye edilmiş, sendikalara da büyük bir darbe indirilmiştir. Rekabet edememe kartını ileri süren işveren kadrolu işçi çalıştırmak yerine hiçbir sorumluluk almadan taşeron işçi çalıştırmaya yönelmekte, işçinin iş güvencesini elinden almaktadır. İş güvencesinden yoksun, karın tokluğuna iş bulma arayışında olan işçi, doğal olarak önce ekmeğini kazanma derdine düşmekte, yoksulluğa mahkûmiyeti kabullenmek durumunda olmaktadır (Havaİş Eğitim Broşürü, 2012) .
EŞKİOĞLU, F. (2009). Örgütlenme ve Emek Mücadelesi. http://www.acikgazete.com/ozel-dosyalar/2009/03/23/orgutlu-emek-mucadelesi.htm adresinden alınmıştır
Havaİş Eğitim Broşürü. (2012). Uluslararası Sendikal Hareket. Havaİş Eğitim Yayını .
Hava-İş, S. (2012). Uluslararası Sendikal Hareket. http://www.havais.org.tr/_dosyalar/sunumlar/uluslararasi_sendika_tarihi/Uluslararas%C4%B1%20Sendikal%20Hareket-slaytlar_dosyalar/frame.htm adresinden alınmıştır
KOÇ, Y. (2001). ULUSLARARASI SENDİKAL DAYANIŞMA (VAR MI?). TÜRK-İŞ Dergisi .
Mülkiye. (2003). ULUSLARARASI SENDİKACILIK HAREKETİ VE ANTİ-EMPERYALİST MÜCADELE (1901-1945). Mülkiye Dergisi .
Öziplik-iş. (2012). IndustriALL Global Union. http://www.oziplikis.org.tr/tr/data.asp?id=506 adresinden alınmıştır
SELAMOĞLU, A. (2003). İşçi Sendikacılığında Yeniden Yapılanma ve Örgütlenme Modeli. Kocaeli Üniversitesi SBE Dergisi , 63-98.
Sendikalar Güç Birliği Platformu. (2012). Küresel Kapitalizim ve Sendikal Hareket. Sendikalar Güç Birliği Yayını .
ÜNSAL, E. (2012). Küreselleşme ve İşçi Sendikaları. 2012 tarihinde http://www.tekgida.org.tr/Oku/5444/Kuresellesme-Ve-Isci-Sendikalari adresinden alındı
YILMAZ, G. (2002). Uluslararası Sendikal Hareketin Küreselleşmeye Cevabına Eleştirel Bir Yaklaşım. http://www.ir.metu.edu.tr/conference/papers.html adresinden alınmıştır
0 yorum:
Yorum Gönder